خاورمیانه از آثار معماری کلیشه ای اشباع شده است

خبرگزاری ایمنا: عناصر سنتی اقلیم کویری همچون تپه های شن روان، واحه های کویری و چادرهای بادیه نشینی امروزه منبع الهام معماران برای مدرن سازی شهرهای خاورمیانه قرار گرفته اند. این الگوهای معماری هرچند موجب تعریف بافت جدیدی در این شهرها شده اند، اما تکرار طراحی های مشابه، آنها را محکوم به کلیشه ای شدن کرده است.

جهت مشاهده ی ادامه ی تصاویر و توضیحات به ادامه ی مطلب مراجعه بفرمایید...

به گزارش ایمنا، در سال های اخیر خاورمیانه به بزرگترین کلکسیون آثار معماری ممتاز در جهان معاصر تبدیل شده است؛ خصوصا در کشورهایی که به اندازه کافی خوشبخت هستند که بتوانند ثروت نفت خود را در شن زارها سرمایه گذاری کنند.
البته هم معماران برجسته و هم معماران جوان دست اندرکار در این کشورها به طور مشابه از جاری بودن طلای سیاه به عنوان پشتوانه طراحی های آزادانه منفعت برده اند و بدین وسیله شهرهای خاموش گذشته در طی چند دهه اخیر به شهر آسمانخراش ها تبدیل شده اند.
هرچند بسیاری از این ساختمان های جدید هیجان انگیز، مبتکرانه، پایدار و به هر دلیل حیرت آور هستند، اما یا به دلیل فقدان بافت موجود یا ماده قانون محدود کننده برای بافت شهری، معماران این بناها احساس می کنند که نیاز است به مراجع کلیشه ای متوسل شوند تا به مشتریان و ساکنان آینده آن این حس اطمینان را بدهند که ساختمان آنها به بافت و بوم منطقه و شهرشان وابستگی و ارتباط دارد.
بسیاری از الگوهایی که در طراحی ساختمان های مدرن شهرهای خاورمیانه ای از این دست مورد توجه و الهام گیری قرار گرفته، ارجاع به پدیده های طبیعی عمدتا کویری است: تپه های شن روان و بادهای کویری یا جایگاه مقدسی در یک واحه. برخی رجوع می کنند به طریقه ای از زندگی که از قرار معلوم آن سوی یادها در گذر است: لنچ هایی که برای تجارت و صید مروارید استفاده می شوند، یا خیمه های کوچ و بادیه نشینی. اینها در حقیقت تصاویری الهام گرفته هستند که باید گفت صورتی دوبعدی از این پدیده ها ارائه می دهند، به گونه ای که کل ماهیت یک مکان و فرهنگ را می خواهند تنها در یک استعاره صوری محدود کنند. به همین خاطر است که وقتی از سوی یک شرکت و بیش از ۵ بار یک الگو تکرار شود، رنگ نوآوری از آن زدوده شده و خسته کننده می گردد.
از سوی دیگر این مسئله مطرح است که ساخت این شهرهای حوزه خلیج فارس آنقدر جدید است که بافت خاص خود را شکل می دهد. زمانی که این تعداد ساختمان های معتبر و دارای شکل و شمایل منسوب به یک سبک زندگی پرماجرا و پرحادثه کنار هم قرار می گیرند، اندک اندک یک بوم جدید و یک ریخت منسجم را شکل می دهند. این ساختمان های هیجان انگیز معاصر به نوبه ی خود آنقدر قوی هستند -بخصوص زمانی که همراه با یکدیگر به عنوان یک گروه نامیده شوند- که دیگر این رجزنامه ها برای منطقه گرایی و بافت گرایی شاید حتی ضروری هم نباشند.

در ادامه به تعدادی از این استعاره های بافتی اشاره می کنیم:

لنچ
استادیوم نمادین لوسیل – قطر



برش مقعر نمای محوطه بیرونی استادیوم، تصویر کشتی رانی یک لنچ قدیمی را تداعی می کند.

فرودگاه بین المللی کویت



سایه بان گسترده طراحی شده برای این فرودگاه بر میدان ورودی سایه افکنده و بر ستون های سرباریک بتونی استوار است. شکل سیال و اصلی آنها از تضاد بین استحکام سنگ و شکل و حرکت قایق های لنچی سنتی کویت الهام می گیرد.

تپه های شن روان

پارک تپه های شنی اولایا – ریاض عربستان



شکل مواج سقف از زیبایی تپه های شن روان در کویرهای عربستان سعودی الهام گرفته شده که البته گیاهکاری شده و قابل دسترسی است. پارک تپه های شن اولایا یک مقصد جدید در مرکز پایخت عربستان خواهد بود.

تئاتر القصبه – شارجه امارات



طرح پیشنهادی برای این سالن تئاتر آنست که دیوارها و سقف فضا در یک سطح مواج به گونه ای پوشیده شود که به تپه های روان شن شباهت داشته باشد.

تپه های روان شن – دوبی امارات



بر روی بام، یک باغ کاکتوس بافت کویری را دوباره شکل می دهد.

عمارت کلاه فرنگی امارات متحده عربی در نمایشگاه شانگهای ۲۰۱۰



شکل عمارت کلاه فرنگی امارات در نمایشگاه ۲۰۱۰ شانگهای به طور طبیعی از تپه های روان شن که ویژگی مشترک تمامی ۷ امیرنشین این کشور است، الهام گرفته شده است.

خانه اپرای دوبی – امارات



وزش باد ملایم تصویری از کوه ها یا تپه های ماسه را شکل می دهد.

واحه

واحه شهری - منامه بحرین





مرکز شهر مصدر – ابوظبی امارات





این مجتمع که "واحه ی آینده" نامیده می شود، یک فضای بیرونی با واسطه است، یک فضای باز تجربه با چترهای گل آفتاب گردان که از نور خورشید انرژی می گیرند.

مرکز مطالعات و تحقیقات پتروشیمی شاه عبدالله – ریاض عربستان



پلان اصلی مرکز مطالعات و تحقیقات جدید شاه عبدالله از مدل تاریخی آبادی کویری برداشت شده است: استخر های آب بازیافتی به طور طبیعی هوا را خنک می کند و یک اقلیم قابل زندگی ایجاد می کند؛ باغ هایی از گیاهان کویری در معرض خطر در بین بناهای معماری پیش بینی شده و ساختمان نمادین پژوهش در مرکز این سایت سربرآورده که دارای دیوارهای پرتوافکن به بیرون است.

فرودگاه بین المللی جده عربستان



هم ترمینال اصلی و هم عمارت کلاه فرنگی سطنتی با شکل هلالی خود یک واحه داخلی را در برمیگیرند که می تواند گونه های مختلف کاربری را در خود جای دهد.

ایستگاه مترو مرکز شهر ریاض عربستان



در این ایستگاه مترو یک واحه شهری در مرکز شهر به تمامی شهروندان ریاض ارائه شده است.

النسیم  - العین امارات



در اجرای این طرح تصمیم بر آن بوده است که در کنار الگوگیری از شهرهای قدیمی اسلامی، شرایط واحه به روز شود. به علاوه برج و بارهایی که بطور انبوه و متراکم در کنار یکدیگر در این طرح تعبیه شده اند وظیفه سایه اندازی و ارتقاء کیفیت گردش باد را برعهده دارند.

الگوی اسلامی

مرکز تجارت بین المللی دوبی



الگوی مثلثی نمای این بنا از هندسه اسلامی الهام گرفته شده و با سه پانل شیشه ای که هر یک ویژگی های متفاوتی دارند، اجرا شده است.

مجتمع پارلمانی امارات متحده عربی



این بنا بر یک ساختار گنبدی شکل با 100 متر قطر استوار شده است. همچنین با الهام از یک گل کویری بالارونده یک فضای نیمه سایه دار در نمای این بنا پیش بینی شده که به واسطه ی اجرای الگوهای اسلامی و شیشه های رنگی در آن باریکه های نور رنگارنگ بر مرمر سفید تالار پارلمان می درخشند.

موسسه مصدر



پنجره ها در ساختمان های مسکونی با یک تفسیر مجدد معاصر از مشربیه که یک گونه از پنجره بالکن با طرح شبکه ایست حفاظت شده اند، و در ساخت آنها از بتون پایدار و تقویت شده با شیشه استفاده شده است. همچنین به منظور همخوانی این بنا با بافت کویری منطقه و به حداقل رساندن نیاز و هزینه های نگهداری، این پنجره ها با ماسه محلی رنگ شده اند.

عمارت بانک تجارت خارجی - کازابلانکا مراکش



صفحه های کار شده در نمای این بنا از استیل ضدزنگ کم آهن ساخته شده اند تا خنک بمانند و قابل لمس کردن باشند. طرح هندسی این صفحه ها نیز بر اساس الگوهای اسلامی ایده پردازی شده است.

چادر بادیه نشینی



موزه مبارزه - لیبی
طرح این بنا از ساختار چادرهایی الهام گرفته شده است که از سوی بادیه نشین ها مورد استفاده قرار می گیرد و میزبان نمایشگاه های مداوم و خاصی خواهد بود که موقعیت منحصر به فردی را برای واگویه ی داستان ملی لیبی برای مخاطبان محلی و بین المللی و نیز آموزش مبارزه به نسل های آینده فراهم می کند.

استادیوم شهر ورزش - قطر



طراحی این استادیوم ورزشی نیز از سنت های غنی قبیله های بادیه نشین وام گرفته شده و ساختار آن از چادرهای بادیه نشینی الهام گرفته شده است. شبیه ویژگی چادرهای بادیه نشینی، معماری این استادیوم نیز به گونه ای انجام شده که قابلیت تطبیق و هماهنگی با محیط زیست اطراف را دارد.

تالار جشن - ریاض عربستان

چادر بادیه نشینی به عنوان یک نماد و نمایش فرهنگ ریاض انتخاب شده است البته نه تنها برای ویژگی های هنری بلکه بخاطر اهمیت و ارزش هایی که به جامعه ی سعودی ارائه می دهد.

منبع:سایت خبری ایمنا